در دنیای مالی، وام و تسهیلات به عنوان دو خدمت مهم بانکی، نقشی مهمی در تأمین نیازهای مالی افراد و سازمان‌ها ایفا می‌کنند. این خدمات نه‌تنها مورد توجه عموم قرار دارند، بلکه در فرآیندهای اقتصادی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. اما فرق وام و تسهیلات چیست؟ آیا این دو به یک معنا هستند، یا اینکه هر یک مفهوم خاص خود را دارند؟ در اینجا به تعریف دقیق و جامع هر یک از این دو مفهوم پرداخته و تفاوت‌های کلیدی آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
مفهوم و کاربرد تسهیلات
تسهیلات به معنای اقداماتی است که با هدف تسهیل امور و کاهش موانع برای اشخاص حقیقی و حقوقی فراهم می‌شود. در فرهنگ لغت فارسی، این واژه به «امکاناتی برای آسان شدن کارها» تعبیر شده است.
در نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران، تسهیلات به انواع اعتبارات مالی اطلاق می‌شود که شامل وام، اعتبار، اجاره مالی و سایر خدمات مشابه بوده و برای حمایت از اهداف مالی، شغلی و تجاری افراد حقیقی و حقوقی ارائه می‌گردد.
بر این اساس، تسهیلات را می‌توان به‌عنوان ابزاری مالی دانست که پشتیبانی و تأمین منابع لازم را برای نیل به اهداف اقتصادی مختلف فراهم می‌آورد و انواع وام‌های بانکی نیز از مصادیق آن محسوب می‌شوند.
تعریف وام و تعهدات بازپرداخت آن
وام، گونه‌ای از تسهیلات مالی است که بانک‌ها پس از ارزیابی مدارک و اعتبارسنجی درخواست‌کننده، مبلغ مشخصی را با نرخ سود معین و مدت‌زمان بازپرداخت از پیش تعیین‌شده، به اشخاص حقیقی یا حقوقی اعطا می‌کنند.
دریافت‌کنندگان وام، متعهد به بازپرداخت اصل مبلغ به‌همراه سود تعیین‌شده در زمان‌های مقرر هستند. عدم پرداخت به‌موقع اقساط، علاوه بر ایجاد جریمه، می‌تواند پیامدهای قانونی مانند توقیف اموال یا کسر مبلغ از حقوق ضامن را در پی داشته باشد.
انواع تسهیلات و وام‌های بانکی
انواع تسهیلات
تسهیلات بانکی شامل انواع گوناگونی از وام‌ها می‌شود که برای رفع نیازهای مالی افراد و کسب‌وکارها ارائه می‌گردد. این تسهیلات شامل مواردی چون وام‌های خرید دین، مشارکت مدنی، مضاربه، جعاله و قراردادهای سلف است و همچنین تسهیلات اشتغال‌زایی، سفر و سایر خدمات نیز از انواع تسهیلات بانکی محسوب می‌شوند.
اقساط تسهیلات به مبالغی اطلاق می‌شود که وام‌گیرنده یا ضامن وی در سررسیدهای معین به بانک عامل پرداخت می‌کند. این مبلغ شامل اصل وام و بهره (و در برخی موارد سهمی از سود) می‌باشد.
انواع وام
انواع وام‌های بانکی به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود، از جمله وام قرض‌الحسنه، مضاربه، جعاله، مرابحه، ازدواج و فرزندآوری، مسکن، کالا، خودرو، وام ارزی، وام در قبال سپرده‌گذاری، وام ودیعه مسکن، وام ویژه بازنشستگان و کارت اعتباری. هرکدام از این وام‌ها بسته به نیاز افراد یا اهداف خاصی طراحی شده‌اند.
این ساختار و تنوع در تسهیلات و وام بانکی، پاسخگوی نیازهای مختلف متقاضیان و کمک به رشد اقتصادی است.
تفاوت‌های بنیادین بین وام و تسهیلات بانکی
اصلی‌ترین تفاوت میان وام و تسهیلات در دامنه مصادیق، انواع و اهداف این دو ابزار مالی نهفته است. تسهیلات به عنوان امکانات مالی‌ای تعریف می‌شود که به افراد حقیقی، شرکت‌ها و سازمان‌ها اعطا می‌شود. هدف از ارائه تسهیلات، تسهیل مسیر مالی و کمک به دستیابی به اهداف اقتصادی، تجاری و شغلی متقاضیان است.
بانک‌ها در تسهیلات معمولاً به عنوان شریک در سود حاصل از وجوه پرداختی عمل می‌کنند و به دنبال افزایش تولید و بهبود وضعیت مالی واحدهای صنعتی و تجاری هستند. در مقابل، وام‌ها به معنای پرداخت مبلغی مشخص با نرخ بهره‌ای معین و از پیش تعیین شده هستند که دریافت‌کننده را ملزم به بازپرداخت اقساط در موعدهای قانونی می‌سازد. در این حالت، شراکت بانک در سود فعالیت‌های ناشی از وام به طور مستقیم وجود ندارد.
به طور کلی، وام به معنای یک قرض مالی مشخص است که متضمن بازپرداخت در زمان‌های معین می‌باشد، در حالی که تسهیلات می‌تواند اشکال و اهداف متنوعی داشته باشد و صرفاً به عنوان یک قرض مالی ساده تلقی نمی‌شود بلکه شامل انواع متنوعی از خدمات مالی است.
تفاوت اهداف دریافت وام و تسهیلات بانکی
اهداف دریافت وام و تسهیلات بانکی به طور قابل توجهی متفاوت است و این تفاوت نشان‌دهنده نیازها و اولویت‌های مختلف متقاضیان می‌باشد.
به طور کلی، متقاضیان وام‌های بانکی معمولاً به دنبال تأمین مالی برای نیازهای خاص و فوری خود هستند. این نیازها شامل پرداخت بدهی‌های معوق، خرید یا ساخت مسکن، پس‌انداز، تأمین هزینه‌های درمانی و سایر امور شخصی است. به عبارت دیگر، وام‌ها عمدتاً برای حل مشکلات مالی کوتاه‌مدت و تأمین نیازهای فوری به کار می‌روند.
در مقابل، اهداف دریافت‌کنندگان تسهیلات بانکی معمولاً در راستای توسعه و گسترش فعالیت‌های اقتصادی قرار دارد. اشخاص حقیقی و حقوقی، شرکت‌ها و سازمان‌ها که به دنبال تسهیلات هستند، به تأمین منابع مالی برای اهدافی چون توسعه کسب‌وکار، افزایش سرمایه، ایجاد اشتغال و خرید مواد اولیه برای تولید می‌پردازند. بنابراین، تسهیلات بیشتر به منظور رشد و پیشرفت بلندمدت اقتصادی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در نهایت، این تفاوت در اهداف نشان‌دهنده نقش‌های متفاوت وام و تسهیلات در زندگی مالی افراد و سازمان‌ها است و نیاز به برنامه‌ریزی دقیق برای انتخاب گزینه مناسب را بیشتر می‌کند.
در پاسخ به این پرسش که فرق وام و تسهیلات چیست، می‌توان گفت که این دو مفهوم به‌طور بنیادی با یکدیگر متفاوت‌اند. وام پولی است که با سود مشخص به فرد یا شرکت اعطا می‌شود و شامل تعهد به بازپرداخت است. در مقابل، تسهیلات بانکی برای حمایت از تولید و رونق کسب‌وکارها طراحی شده است و می‌تواند انواع مختلفی از حمایت‌های مالی را شامل شود. به‌طور خلاصه، هر وام نوعی تسهیلات است، اما هر تسهیلات لزوماً وام نیست. این تفاوت در اهداف و شرایط استفاده، نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های مالی ایفا می‌کند.
کلیک کنید👈کدام وام بانکی بهتر است؟
