با پیشرفت دانش و علم بشر، تعاریف مختلفی برای حسابداری ارائه شده است. به طور کلی می‌توان گفت حسابداری به معنای شناسایی، ثبت کردن و طبقه‌بندی، گزارش رویدادهای مالی و غیره است. امروزه حسابداری سیستمی اطلاعاتی است که برای جمع‌آوری، پردازش و بررسی اطلاعات و داده‌های مالی توسط واحدهای تجاری و سازمان‌های خصوصی و دولتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. حسابداری انواع مختلفی دارد؛ برای مثال؛ حسابداری صنعتی، حسابداری مدیریت، حسابداری منابع انسانی، حسابداری دولتی، حسابداری مالی و حسابرسی و غیره. در این مقاله به بررسی حسابداری دولتی و تفاوت آن با حسابداری مالی خواهیم پرداخت.
تفاوت حسابداری دولتی با حسابداری مالی چیست؟
حسابداری دولتی و حسابداری مالی هر دو از زیر شاخه‌های رشته حسابداری هستند که به طور کلی با توجه به موارد ذکر شده که در ادامه به آن‌ها پرداختیم؛ می‌توان گفت تفاوت حسابداری دولتی با مالی در این است که، حسابداری مالی میزان بودجه را تجزيه و تحلیل و به حسابداری دولتی گزارش می‌کند و حسابداری دولتی به محاسبه بودجه و برنامه ریزی برای آن می‌پردازد.
حسابداری دولتی یا Governmental accounting چیست؟
حسابداری دولتی فرایندی است که طی آن، گزارش رویدادهای بودجه و مالی همه دستگاهای اجرایی، که زیرمجموعه دولت هستند؛ جمع‌آوری، ثبت، طبقه‌بندی، خلاصه تفسیر و گزارش می‌شود. هدف اصلی حسابداری دولتی کنترل بودجه با اجرای فرایندها برنامه ریزی و تصمیم گیری است. منظور از این فرایندها نوعی سیستم برای جمع‌آوری، طبقه‌بندی، پردازش و گزارش اطلاعات مالی تمامی وزارتخانه‌ها، موسسات دولتی، نهادهای مالی و غیره است؛ تا در نتیجه آن تصمیم‌گیری مالی و برنامه‌های مصوب برای بودجه سالانه کشور به درستی مدیریت شود. پس به طور کلی می‌توان گفت: حسابداری دولتی سیستمی است که تمامی فعالیت‌ها و نحوه تخصیص بودجه و عملکرد سازمان‌های دولتی را مشخص می‌کند.
حسابداری دولتی چه کاربردی دارد؟
مسئولین دستگاهای دولتی با استفاده از حسابداری دولتی می‌توانند ورود و خروج مانده منابع دولت را تعیین و پیش بینی کنند. با استفاده از این حسابداری، اطلاعات معتبر مالی برای تعیین و پیش بینی وضعیت مالی دولت و واحدهای وابسته آن تهیه شده و در اختیار سازمان‌های تصمیم‌گیرنده قرار می‌گیرد. حسابداری دولتی در اصل ناظر بر مدیران اجرایی است؛ چراکه اطلاعات مالی نهادها را با اطلاعات مالی بودجه مربوطه، تجزیه و تحلیل و بررسی می‌کند و بین واحدهای اجرایی دولت ارتباط ایجاد می‌کند.
از مهم‌ترین وظایف حسابداری دولتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛
۱_ توانایی تهیه و تنظیم، تصویب، اجرا و نظارت بودجه سازمان‌های دولتی
۲_ تنظیم کردن سندهای مالی
۳_ توانایی عملیات حسابداری سپرده‌ها
۴_ توانایی عملیات حسابداری پرداخت حقوق بازنشستگان و موظفین
۵_ تشخیص دادن حساب‌ها در حسابداری دولتی و مقایسه کردن با حسابداری بازرگانی
حسابداری مالی یا Financial accounting چیست؟
به طور کلی در حسابداری مالی، فعالیت‌های مالی سازمان‌های مختلف ثبات داده شده و با پرداختن به جزئیات فعالیت‌های اقتصادی، این اطلاعات در قالب گزارش به سازمان‌های ذیربط ارائه می‌شوند. این گزارش‌های مالی شامل تجزیه و تحلیل فعالیت‌های مالی سازمان‌های مختلف می‌شود.
حسابداری مالی چه کاربردی دارد؟
۱_ ارائه اطلاعات مالی برای افزایش بازدهی و عملکرد بهتر شرکت‌ها
۲_ برنامه‌ريزی و ارائه گزارش برای ارزیابی عملکرد مدیریت
۳_ آگاه‌سازی مدیران از خطرهای شرکت‌ها با بررسی عملکردهای گذشته شرکت
۴_ ارائه صورت حساب‌های مالی جهت اخذ وام و تسهیلات
برخی از فعالیت‌های حسابداری مالی شامل موارد زیر است؛
۱_ صدور سندهای تعدیلی
۲_ دریافت اتوماتیک سندها
۳_ جستجو در اسناد
۴_ شرح دادن سندهای پیش فرض
۵_ تعریف کد حساب‌ها و غیره.
از مهم ترین وظایف حسابداری مالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱_ جمع‌آوری کردن اسناد و مدارک مالی
۲_ حسابداری بر اساس مدارک صدور اسناد
۳_ اطمینان حاصل کردن از صحت صدور اسناد مختلف
۴_ تهیه و تنظیم سند لیست حقوق و دستمزد و همچنین سند لیست بیمه تامین اجتماعی و مالیات حقوق
۵_ اصلاح کردن و بستن حساب‌ها و در پایان دوره مالی
۶_ دادن مشاوره مالی به مدیران برای تصمیم‌گیری بهتر و بهره‌برداری از سود بیشتر
۷_ تراز کردن دقیق حساب‌ها مانند حساب‌های بانکی و غیره.
همچنین بخوانید:استفاده از هوش مصنوعی در حسابداری مالی و مدیریت مالیات
