یکی اصولی که همیشه در اقتصاد توسط شرکت‌ها و اشخاص استفاده می‌شود و مزایای خیلی زیادی هم دارد، بدهی است: بدهی به عنوان تعهد مالی به اشخاص، شرکت‌ها یا دولت‌ها تعریف می‌شود که باید در آینده پرداخت شود.
انواع بدهی‌ها را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: بدهی‌های کوتاه‌مدت و بدهی‌های بلندمدت. برای بهره‌مند شدن از هر کدام باید به مزایا و معایب‌شان آگاه شد. بر اساس گزارش بانک جهانی در سال 2022، بدهی‌های بلندمدت در سطح جهانی به حدود 70 تریلیون دلار رسیدند که نشان‌دهنده اهمیت و گستردگی این نوع بدهی‌ها است. در ادامه انواع بدهی را به شکل عمیق‌تری بررسی کرده‌ایم.
بدهی‌های کوتاه‌مدت
بدهی‌های کوتاه‌مدت به تعهدات مالی گفته می‌شود که باید ظرف یک سال یا کمتر تسویه شوند. این نوع بدهی‌ها به شرح زیر هستند:
- تسهیلات بانکی کوتاه‌مدت: این نوع تسهیلات شامل وام‌های کوتاه‌مدتی است که بانک‌ها به کسب و کارها برای تامین نیازهای مالی کوتاه‌مدت مثل خرید مواد اولیه یا پرداخت حقوق کارکنان اعطا می‌کنند.
- اوراق تجاری: اوراق تجاری اسناد مالی کوتاه‌مدتی هستند که توسط شرکت‌ها برای تامین مالی نیازهای روزمره منتشر می‌شوند. این اوراق سررسیدهای چند ماهه دارند.
- حساب‌های پرداختنی: حساب‌های پرداختنی شامل بدهی‌های کسب و کار به تامین‌کنندگان برای خرید کالا یا خدمات است که اغلب ظرف ۳۰ تا ۹۰ روز پرداخت می‌شوند.
بدهی‌های بلندمدت
بدهی‌های بلندمدت از دیگر انواع بدهی هستند که سررسید آنها بیش از یک سال است. این نوع بدهی‌ها شامل موارد زیر هستند:
- وام‌های بانکی بلندمدت: این نوع وام‌ها برای تامین مالی پروژه‌های بزرگتر مانند خرید تجهیزات، ساخت و ساز یا توسعه کسب و کار استفاده می‌شوند. بازپرداخت این وام‌ها اغلب به صورت ماهانه یا سالانه است و ممکن است بین ۵ تا ۲۰ سال طول بکشد.
- اوراق قرضه: اوراق قرضه اسنادی هستند که شرکت‌ها یا دولت‌ها برای تامین مالی پروژه‌های بلندمدت منتشر می‌کنند. خریداران این اوراق به عنوان وام‌دهنده عمل کرده و در مقابل بهره دریافت می‌کنند. سررسید این اوراق می‌تواند از چند سال تا چند دهه متغیر باشد.
- اجاره‌های مالی: در برخی موارد، شرکت‌ها به جای خرید مستقیم تجهیزات، آنها را اجاره می‌کنند. این اجاره‌ها بلندمدت بوده و در طول زمان با پرداخت‌های منظم تسویه می‌شوند.
بدهی‌های مالیاتی
بدهی‌های مالیاتی شامل تعهدات مالی به دولت بابت مالیات‌های مختلف است. این بدهی‌ها ممکن است کوتاه‌مدت یا بلندمدت باشند:
- مالیات بر درآمد: شرکت‌ها و افراد باید بخشی از درآمد خود را به عنوان مالیات به دولت پرداخت کنند. عدم پرداخت به موقع این مالیات‌ها منجر به ایجاد بدهی‌های مالیاتی می‌شود.
- مالیات بر ارزش افزوده (VAT): مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که بر مصرف کالاها و خدمات اعمال می‌شود. شرکت‌ها باید این مالیات را از مشتریان دریافت و به دولت پرداخت کنند. تأخیر در پرداخت این مالیات می‌تواند بدهی‌های مالیاتی ایجاد کند.
بدهی‌های غیر مالی
بدهی‌های غیر مالی یعنی بدهی‌هایی که به جای پول نقد، به اشکال دیگری از منابع یا خدمات وابسته هستید. این نوع بدهی‌ها در بسیاری از موارد در حسابداری و مدیریت مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند. بدهی‌های غیر مالی می‌توانند شامل تعهدات به تحویل کالاها، ارائه خدمات یا حتی تعهدات قانونی و قراردادی باشند که نیازمند پرداخت پول نقد نیستند، بلکه به صورت غیر نقدی تسویه می‌شوند.
بدهی‌های تجاری و غیرتجاری
بدهی‌های تجاری به تعهداتی اشاره دارند در جریان فعالیت‌های روزمره تجاری و کسب و کار ایجاد می‌شوند. این نوع بدهی‌ها اغلب به صورت خرید کالاها و خدمات از تامین‌کنندگان و فروشندگان به وجود می‌آیند. برای مثال، زمانی که یک شرکت مواد اولیه را از یک تامین‌کننده خریداری می‌کند اما به جای پرداخت فوری، تعهد می‌دهد که مبلغ را در آینده بپردازد، یک بدهی تجاری ایجاد می‌شود.
بدهی‌های غیرتجاری شامل تعهدات مالیاتی، تعهدات قانونی، بدهی‌های ناشی از دعاوی حقوقی، مزایای بازنشستگی کارکنان، و تعهدات مربوط به اجاره‌ها و قراردادهای بلندمدت باشند.
بدهی‌های ثابت و متغیر
بدهی‌های ثابت و متغیر به نوع بهره‌ای که به بدهی تعلق می‌گیرد، اشاره دارند.
- بدهی‌های با بهره ثابت: در این نوع بدهی‌ها، نرخ بهره ثابت بوده و در طول مدت بدهی تغییر نمی‌کند. این نوع بدهی‌ها به وام‌های بانکی و اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت اطلاق می‌شود.
- بدهی‌های با بهره متغیر: در این نوع بدهی‌ها، نرخ بهره متغیر بوده و با توجه به شرایط بازار تغییر می‌کند. این نوع بدهی‌ها به وام‌های بانکی و اوراق قرضه با نرخ بهره متغیر اطلاق می‌شود.
بدهی‌های داخلی و خارجی
بدهی‌های داخلی به تعهدات مالی به افراد، شرکت‌ها یا نهادهای داخلی گفته می‌شود، در حالی که بدهی‌های خارجی به تعهدات مالی به افراد، شرکت‌ها یا نهادهای خارجی اشاره دارد.
- بدهی‌های داخلی: این نوع بدهی‌ها شامل وام‌های بانکی داخلی، اوراق قرضه داخلی و سایر تعهدات مالی به نهادهای داخلی است.
- بدهی‌های خارجی: این نوع بدهی‌ها شامل وام‌های بانکی خارجی، اوراق قرضه خارجی و سایر تعهدات مالی به نهادهای خارجی است.
سخن پایانی
درک انواع بدهی‌ها و نحوه مدیریت آنها می‌تواند به افراد و کسب‌وکارها کمک کند تا تصمیمات مالی بهتری بگیرند. به عنوان مثال، افراد می‌توانند با استفاده از بدهی‌های کوتاه‌مدت، نیازهای فوری خود را برطرف کنند، در حالی که بدهی‌های بلندمدت می‌توانند به آنها کمک کنند تا سرمایه‌گذاری‌های بزرگتری مانند خرید خانه یا ادامه تحصیل را انجام دهند. همچنین مدیریت صحیح بده‌های مالی نیز اهمیت خیلی زیادی در ادامه فعالیت شرکت‌ها دارد.
همچنین بخوانید:بررسی نسبت‌های بدهی و فعالیت
