بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی مالی یکی از اساسی‌ترین مهارت‌هایی است که هر فرد برای داشتن یک زندگی رضایت‌بخش و رو به جلو باید آن را بیاموزد و به طور موثری کار ببندد. با داشتن این مهارت، می‌توانید به صورت موثری منابع مالی‌ای که در اختیار دارید مدیریت کنید و از آن برای ساختن زندگی ایده‌آلتان استفاده کنید.
بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی مالی چه اصولی دارد؟
بدیهی است که در یادگیری هر مهارتی، قدم اول یادگیری تئوری تکنیک‌ها و ترفندهای مربوط به آن است. در ادامه برخی از اصول کلیدی مهارت بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی مالی را آورده‌ایم.
تعیین اهداف مالی
نخستین قدم در تعیین بودجه، تعیین اهداف مالی است. باید بدانید که چه چیزی می‌خواهید به دست بیاورید و برای به دست آوردن آن حاضرید چه چیزی را از دست بدهید. درواقع باید هزینۀ فرصت را محاسبه کنید. هرچقدر اهافتان شفاف‌تر باشند برنامه‌ریزی مالی و بودجه بندی برای رسیدن به آن ساده‌تر خواهد شد.
ثبت دقیق دخل و خرج
قدم بعدی، ثبت دقیق درآمدهای ثابت و متفرقه و هزینه‌ها است. لازم است تمام درآمدهایتان را بنویسید و منابع مالی‌ای که در اختیار دارید را ردیابی کنید.
سپس نوبت ثبت هزینه‌ها است. تعیین کنید که در یک بازۀ زمانی مشخص، مثلا یک ماه برای بخش‌های مختلف زندگی مانند مسکن، خوراک، پوشاک، درمان، آموزش و تفریح چقدر هزینه می‌کنید و قادرید چقدر پسانداز کنید.
برای این کار می‌توانید از ابزارهای مختلفی استفاده کنید؛ ممکن است بخواهید از یک دفترچه و خودکار ساده کمک بگیرید یا با ابزارهای دیجیتال مانند برنامه‌های حسابداری شخصی راحت‌تر باشید.
تعیین بودجه و پایبندی به آن
پس از آن که درامدها و هزینه‌هایتان را مشخص کردید، زمان آن است که برای هر بخش از مخارج خود بودجه‌ای مشخص تعیین کنید و آن را ثبت کنید.
از یاد نبرید که ثبت کردن کلید ماجراست و در صورتی که بخواهید تمام این اعداد و ارقام را تنها در ذهن نگه دارید امکان شکست خوردنتان در مدیریت مالی بالا خواهد رفت.
لازم است در تعیین بودجه تمام منابع مالی‌تان مانند حقوق ماهانه، سود سپرده‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها و غیره و تمام هزینه‌ها اعم از غذا، اجارۀ منزل، بهداشت و درمان، تفریح و مانند آن را در نظر داشته باشید.
پیگیری مستمر و نظارت بر روند انجام کار
بودجه‌ای که تعیین کرده‌اید یک سند غیرقابل تغییر نیست و لازم است در فواصل زمانی مختلف به‌روزسانی شود. اگر در طی مسیر متوجه شدید که این بودجه به درستی کار نمی‌کند و شما را به اهدافی که تعیین کرده‌اید نمی‌رساند، در کل یا بخش‌هایی از آن تجدیدنظر کنید.
در نظر داشته باشید که پایبندی به بودجه ممکن است سخت باشد و این نباید باعث شود بخواهید از مرزهایی که تعیین کرده‌اید عقب‌نشینی کنید.
در بودجه‌بندی وبرنامه‌ریزی مالی به چه نکاتی دقت کنیم؟
علاوه بر مواردی که گفتیم، لازم است در انجام برنامه‌ریزی مالی به نکات دیگری نیز توجه کنید. در نظر داشتن این موارد به شما کمک می‌کند راحت‌تر و سریع‌تر به اهدافتان برسید و در مسیر به موانع کمتری برخورد کنید.
به صورت واقع‌بینانه برنامه‌ریزی کنید
منابع مالی و بودجه‌تان را به شکلی ثبت کنید که به واقعیت نزدیک باشد. برای مثال هنگام ثبت درآمدها نباید بالاترین میزان ممکن را ثبت کنید و بهتر است میانگینی از درآمدتان در ماه‌های مختلف را در نظر بگیرید. همینطور در هنگام ثبت بودجه لازم است از سخت‌گیری و سهل‌گیری افراطی پرهیز کنید.
انعطاف‌پذیر باشید
در نظر داشته باشید که در طول مسیر، همواره ممکن است اتفاقاتی بیفتد که مجبور باشید به گونه‌ای متفاوت از آنچه در نظر دارید عمل کنید.
هنگام رخ دادن مسائلی از این دست، به جای این‌که مضطرب شوید و بخواهید همه چیز را کنار بگذارید بهتر است آرامش خود را حفظ کنید و پس از پشت سر گذاشتن آن موضوع به روال پیشین برگردید.
به آنچه نوشته‌اید متعهد باشید
شاید این نکته بدیهی باشد اما لازم است برای اطمینان یافتن از این که حتما به هدفتان خواهید رسید، به برنامه‌ریزی مالی و بودجه‌بندی‌ای که انجام داده‌اید پایبند باشید و تلاش کنید از خط بیرون نزنید.
از چه ابزارهایی برای بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی مالی استفاده کنیم؟
برای این کار ابزارهای مختلفی وجود دارد که هر شخص بنا بر نوع نیاز و ترجیحات خود می‌تواند از آن‌ها استفاده کند. بهتر است برای اثرگذاری بیشتر، تنها از یکی از این ابزارها استفاده کنید.
نرم‌افزارهای حسابداری شخصی
اگرچه ممکن است برخی از این نرم‌افزارها گران باشند یا استفاده از آن‌ها برای مبتدیان سخت باشد، اما ارئۀ تجزیه و تحلیل دقیق و اتوماتیک کردن بسیاری اط وظایف بودجه‌بندی از مزایایی است که به سختی در روش‌های دیگر مشاهده می‌شود.
اپلیکیشن‌های موبایل
استفاده از این اپلیکیشن‌ها آسن، مقرون به صرفه و سریع است. اگرچه ممکن است به اندازۀ نرم‌افزارهای حسابداری شخصی کامل نباشند اما برای افراد عادی کاملا مناسب هستند.
با استفاده از ابزارهای مختلف برنامه ریزی مالی و بودجه بندی می‌توانیدرعلاوه بر اطمینان یافتن از امنیت مالی، به اهدافی که تعیین کرده‌اید برسید و مسیر شادی و رضایت از زندگی را بپیمایید.
