با توجه به تغییرات سریع در فناوری‌های صنعتی و ضرورت حرکت به سمت تولید هوشمند، ایجاد مرکز نوآوری تخصصی فولاد در اسفراین، اقدامی راهبردی در راستای ارتقاء توان رقابتی و تاب‌آوری فناورانه صنعت فولاد کشور محسوب می‌شود.
مسئول راه‌اندازی مرکز نوآوری تخصصی فولاد اسفراین در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: ساختار این مرکز بر پایه منطق «نوآوری باز مسئله‌محور» شکل گرفته است؛ بدین معنا که چالش‌های واقعی خطوط تولید فولاد از طریق فراخوان‌های مسئله‌محور، رویدادهای رفع نیاز فناورانه و نیز سامانه نان (نظام ایده‌ها و نیازها) به تیم‌های فناور، استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان منتقل شده و فرآیند توسعه راه‌حل‌ها با پشتیبانی علمی، مالی و زیرساختی مرکز انجام می‌شود.
مجید قربان‌زاده، افزود: محورهای فناوری منتخب شامل به‌کارگیری هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در بهینه‌سازی فرآیندهای احیا مستقیم و نورد، اینترنت اشیاء صنعتی (IIoT) برای پایش بلادرنگ عملکرد تجهیزات، نانوفناوری در مهندسی سطح و افزایش دوام آلیاژها و بازیافت سبز پسماندهای صنعتی به منظور کاهش ضایعات و هزینه‌های زیست‌محیطی است.
قربان‌زاده با اشاره به ظرفیت‌های موجود در شهرستان اسفراین، گفت: وجود معادن گوناگون بوکسیت، هماتیت، دولومیت، گوگرد، سرب و روی با ظرفیت بسیار بالا و نیز حضور صنایع بزرگ مانند مجتمع صنعتی اسفراین، شرکت لوله‌گستر اسفراین، شرکت فولاد کیمیای صبا، شرکت فروکروم جغتای، شرکت فولاد پارس جوین، شرکت دانش‌بنیان آذین فورج و بیش از ۱۰ شرکت دانش‌بنیان حوزه صنعت و معدن و متالورژی، شرایط ویژه‌ای را برای ایجاد این مرکز فراهم کرده است.
وی ادامه داد: در حال حاضر پنج تیم فناور در این مرکز مستقر هستند و اقدامات لازم برای اخذ مجوز و موافقت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت عتف در حال انجام است. برنامه‌ریزی عملیاتی مرکز به‌گونه‌ای انجام شده که در بازه سه ساله، حداقل ۱۰ فناوری سطح بالا در حوزه فولاد تجاری‌سازی شده، بیش از ۳۰ تیم فناور وارد فرآیند شتاب‌دهی شوند و همکاری پایدار میان واحدهای صنعتی و بدنه پژوهشی و فناوری کشور برقرار شود.
قربان‌زاده در پایان تأکید کرد: آنچه این مرکز را متمایز می‌سازد، نه صرفاً تولید دانش، بلکه تبدیل دانش به نوآوری قابل سنجش، مقیاس‌پذیر و هم‌راستا با اهداف بهره‌وری و توسعه صادرات فولاد است. این مرکز با تکیه بر ظرفیت نخبگان فناور، زیرساخت‌های تحقیقاتی و مدل‌های نوین تأمین مالی، زمینه‌ساز گذار صنعت فولاد ایران از تولید سنتی به تولید فناورانه و دانش‌بنیان خواهد بود.
این مرکز با هدف تسهیل انتقال دانش، تجاری‌سازی فناوری و خلق ارزش افزوده، به‌عنوان حلقه واسط میان صنایع بزرگ، دانشگاه‌ها، مراکز تحقیق و توسعه، سرمایه‌گذاران و دولت عمل می‌کند.
